توربين آبي (Hydraulic Turbine) توربيـــــن يك سيستم مكـــانيكي اســـت كه انــرژي پتانســــيل آب رابه انـــرژي مكــانيكي تبديـــل مي كند. مقــــدار انـــرژي توليـــد شـــده بهپارامترهايي از قبيل هـــد، دبي و مقدار تلفــات نشتي بستگي دارد. توربينهايآبي، معمولا" به 3 دسته كلي پلتون، فرانسيس و كاپلان تقسيم ميگردند كه در هرنيروگاه متناسب با هد و دبي آب، توربين متناسب با آن، انتخاب ميگردد.در بسياري ازنيروگاههاي بزرگ و متوسط ايران از توربين نوع فرانسيس عمودي استفاده شدهاست. بطور مثال، تــــــوربينهاي نيروگاه كـــارون يك،دز،كارون 3 و كرخه،از نوعفرانســـــيس، عكسالعملي و با محــــور عمــودي ميباشـــــند كـــه كامــلاً درآب غـــوطهور هستند. آب باعــــــث ايجــــاد كوپل چرخشي در توربـــــينميشــــــود. هر توربــــين شامل اجـــزاء زير است : محفظــــهحلزونــــــي(Spiral Case) ، حلقــــه ثابت(Stay ring) ، پرههــــــايتنظــــيمكننده جريان آب(Wicket gate) ، رانـــر (Runner)و درافت تيوب(Draft tube). آب وارد محفظــه حلزوني شــــده و پس از عبور از پرههاي ثــابت وپرههـــــاي ويكت گيت، با برخورد به رانـــــر، آن را به چرخش درآورده و سپس ازطــريق درافــت تيوب و تونـــل پايـــاب (Tail race)خارج ميشـــود. بمنظـــور جداكردن درافت تيـــوب از آب پايـــاب، در مواقــــع لازم (براي تخلــــيه آب درافتتيوب)،در بعضي از طرحها، از استاپ لاگ (دريچه) (Stop-Log) در انتهاي درفت تيوپاستفاده ميشود. دبي آب توربين توسط باز و بستــه شدن پرههاي ويكت گيت كنترلميشود. گاورنــــر(Governor) از اين طـــريق(با تغيير باز شدگي دريچههاي ويكتگيت)، قــــدرت خروجي و ســـرعت توربيـن را كنترل ميكنـــد. در بالا دست محفظهحلزوني، شيرپروانهاي(Butterfly Valve) قـــرار دارد كــــه در مــواقع عادي واضطـراري براي توقـف جــريان آب از آن اســتفاده ميگــردد.بايد توجه كرد كهشيرپروانهاي براي كنترل دبي آب استفاده نميشود و همواره يا كاملا" باز است و ياكاملا" بسته. بطور مثال نيروگاه كارون يــك، داراي چــــهار واحـــد با محـــورعمــودي است. هــــر دو توربيـــن داراي يــك ورودي و پنســتاك هستــند كه هرپنستاك به دو قســــمت تقســيم شـده و هر قســمت آن به يك محفظـــه حلــــــزونيمتصل شـــده است. با هــد خالص 160.4 m و دبـــي 171 m3/sce ، قــــــــدرت واحد ،حدود 254 MW و راندمان آن حـــدود 94.5% ميباشد.
شير پروانهاي (Butterfly Valve) شـــير پروانـــهاي معمولا" در بالادســت محفظـه حلزونــــي (spiral case) قـــــرار دارد و بـــراي جـــداسازي تــــوربين از مسير بالادســـت بهكارميرود. در ضمن به منظـــور قطــــع جريــــان آب در مواقع اضطــراري نيز ازشيرپروانهاي استفاده ميشود. شير پروانهاي شامل قسمتهاي زير ميباشد :
شـــيرپروانــــهاي معمولا" توســــط وزنــه بسته ميشود ولي با عملكرد دو ســــرووموتورهيدروليكي باز مـيشود. يك سيســـتم هيدروليكي كه شـــامل مخزن تخليـه روغـن(sump)،دو دستــگاه پمـــــپ روغــــن و مخـزن هــوا –روغــــن است براي شيرپروانهاي درنظــرگرفته ميشود تا روغــــن با فشار مورد نياز (مثلا" فشار bar 40) را برايسروومـــــوتورها فراهم كند. شيرپروانهاي توسط يك قطعه واسطه (expansion joint) به محفظــــه حلزونـــي (Spiral-case) متصل شده و توسط نگهدارنــــدههايي كه درمــواقع بسته شدن به آن اجــــازه جابجــــايي طولي ميدهنـــد مهـــار شدهاست. شــــير پروانــــهاي داراي يك مســـير كنـارگذر (بايپاس) است. قبل ازبازشـــــدن شــــير پروانهاي، اين شـــير باي پـــاس محفظه حلزوني را پرآبميكند. براي راهاندازي شير پروانهاي مراحل زير بهصورت متوالي پيشبينيشدهاند:
- باز شدن مسير باي پاس
- باز شدن شير پروانهاي
- بسته شدن مسيرباي پاس شــــير پروانهاي توسط ســـــروموتورها باز مـــيشود. يك پمــپروغــــن حداقل فشـــار لازم در مخزن هــوا-روغــــن را تأمين مينمايد. اگر پمـــپاصلي دچــــار اشكـــال شده و متوقف شود، پمپ دوم بصورت خودكار روشـــنميشود. توجه داشته باشيد كه شيرهاي پروانهاي يا كاملا" باز و يا كاملا" بستههستند و حالت ميانه ندارند؛ به عبارت ديگر از شيرهاي پروانهاي براي كنترل جريان آباستفاده نميشود.
گاورنر هيدروليكي(Hydraulic governor)
هرواحد نيروگاهي براي كنترل سرعت و قدرت توربين به يك دستگاه گاورنر (Governor) برايتنظيم جريان آب ورودي به توربين، مجهز ميگردد.
گاورنرها به 3 دسته تقسيمميشوند:
- گاورنر مكانيكي
- گاورنر الكترومكانيكي
- گاورنرالكترونيكي در حال حاضر فقط از گاورنر الكترونيكي در نيروگاههاي جديد استفادهميشود و گاورنرهاي مكانيكي و الكترومكانيكي را فقط در نيروگاههاي قديمي ميتوانپيدا كرد.
گاورنرهاي جديد داراي دو قسمت الكترونيكي و هيدروليكيميباشند.
1- قسمت الكترونيكي گاورنر يك كنترلكننده الكترونيكي حلقهبسته (close loop) ، مجهز به PLC ، بهصورت كاملا” دوتايي (Full redundant)، كنترلسيستم را بر عهده ميگيرد. سيگنالهاي ورودي اين كنترلكننده معمولا" عبارتنداز:
- سيگنال آنالوگ سرعت توربين، از خروجي سنسورهاي سرعت توربين (mA20-4)
- سيگنال آنالوگ نشاندهنده موقعيت ويكت گيتهاي توربين(mA20-4)
- سيگنال آنالوگنشاندهنده توان خروجي ژنراتور (-4mA20) بر اســــاس سيگنـــــالهاي وروديفــوق و پــردازش آنها در كنتـرلكننده PLC، سيگنال خروجــي گـــاورنرالكتـــرونيكي (mA20-4) به شـــير راهنمـــا(Pilot valve) اعمـــال شـــده و باعمــلكرد اين شيـر، فشـــار و دبــي لازم روغـــن براي حركــــت سـرووموتور ودريچههـــاي هـــادي توربيـــن(wicket gates) از طريـق شيـــر كنتـــرلاصـــلي(main valve) گاورنر فراهم ميگردد. كنتـــرلكننده فــوق معمولا" بهصـورت دوتــايي بـــه عنــوان گاورنــر اصلي و گاورنر پشتيبان در تابلوي كنترلگاورنر قرار ميگيرند. در صـــورت بروز اشكال در گاورنر اصلي(main) ، كنترلسيستم به صورت خودكار، به گاورنر پشتيبان(backup) منتقل ميشود.
سيستمكنترل گاورنر داراي سه حالت عملكرد به شرح زير است:
- حـــالت كنتــــرل ســـرعتبا كنترلكننده PID (speed control)
- حالت كنترل مقدار بازشدگي دريچههايهادي(wicket gate) توربين با كنترلكننده تناسبي (P)(opening control)
- حالتكنترل توان خروجي ژنراتور با كنترلكننده PID (Power control)
2- قسمتهيدروليكي گاورنر قســـمت هيدروليكي گاورنر شامل تجهيزات زير ميباشد:
- عمــلكنندههـــاي الكتروهـــيدروليكي براي تبديل سيگنالهاي الكتريكي بهمقـــادير مكــانيكي متناظر
- تقويتكننده هيدروليكي
- واحد تأمين فشارروغن از اين واحـــد به منظـــور تأميـــن فشـــار روغــــن بـــراي عمــــلكردسرومــــوتورهاي تـــوربين و نهايتا” باز و بسته شدن ويكت گيتهاي توربين استفادهميشود. سيستم روغـن گـاورنر شامل مخــزن روغن، تانك فشار روغن/هوا(Air Oil Vessel) ، دو دستگاه پمـپ روغـــن گـــاورنر، شيرهاي سولونوئيدي، شير هيدروليكي،سيستم خنككن روغن (شامل دو دستگاه پمپ، كولر و فيلتر دوتايي مربوطه)، تجهيزاتكنترل و اندازهگيري، لولهكشي و غيره ميباشد. برق سيســـتم كنتــــرلگـــاورنر از دو فيـــدر مجــزا،از سيستم DC نيروگاه تأمين ميشود.
در ابتدا تعريفي از انواع توربينها و اصول كلي كار آنها ارائه مي دهيم. توربين ها اصو لا بر اساس عامل ايجادكننده كار تقسيم بندي مي گردند . اگر عامل فوق گاز باشد آن را بخاري اگر آب باشدآبي و چنانچه باد باشد توربين بادي گو يند. توجه داشته باشيم كه منظور از گاز گازناشي از احتراق است. لذا نوع سوخت دخيل در آن كه بر حسب مورد مي تواند گازوئيلمازول يا گاز باشد در اين تقسيم بندي ها اهميت ندارد. (اگر چه در كشور ما سوخت گازسوخت غالب اين توربين هاست. )
هر توربين گاز v94.2 متشكل از دو محفظه احتراقاست كه در طر فين توربين نصب هستند و سوخت گاز يا گازو ئيل پس از ورود به آن همراهبا عملكرد سيستم جرقه مشتعل شده و با هوايي كه از سمت فيلتر هاي ورودي وارد كمپرسورشده و پس از انبساط از آن خارج مي شود وارد ناحيه محفظه احتراق شده محترق مي گردد وگازي با درجه حرارت 1050 در جه سانتيگراد تو ليد مي نمايد.
گاز مذكور واردتوربين گاز شده و سبب گردش توربين و در نتيجه محور ژنراتور ده و توليد برق مي كند.محصول خروجي از توربين گاز دوديست با درجه حرارت حدود 550 درجه سانتيگراد كه بهعنوان تلفات حرارتي از طريق دودكش وارد جو مي شود و به ايت ترتيب توربين گاز دربهترين شرايط با بهره برداري حدود 33 درصد توليد انرژي مي كند. به بيان ديگر 67درصد ديگر به عنوان تلفات حرارتي محسوب و فاقد كارايي مي باشد.
ايده سيكلتركيبي در واقع بازيافت مجدد از بخش 67 درصد ياد شده است. به اين ترتيب كه در بخشخروجي اگزوز هر توربين گاز با نصب دريچه هاي كنترل شونده گاز داغ فوق را به قسمتديگ بخار هدايت تا آب موجود در آن به بخار سوپر هيت(بخار خيلي داغ و خشك) با درجهحرارت حدود 530 درجه سانتيگراد تبديل و به همراه بخار خروجي از بويلر دوم جهتاستفاده در توربين بخار به كار گرفته شود. به اين ترتيب در بخش ديگ بخار چون ازمشعل و سوخت جهت گرمايش صرفه جويي مي شود راندمان در كل افزايش يافته و به رقميمعادل 55 در صد مي رسد. (نزديك به 25 درصد از 67 درصد تلفات فوق الذكر بازيافت وبدون نياز به سوخت اضافي تبديل به انرژي الكتريكي مي شود. )
اين بخار پس ازانجام كار در توربين بخار افت درجه حرارت پيدا كرده و دماي آن به رقمي حدود 60 درجهسانتيگراد مي رسد و در اينجا به منظور استفاده مجدد از آن بخار فوق توسط سيستم خنككن ( در نيرو گاه كرمان به كمك فنر هاي پرقدرت) سرد و تبديل به آب شده و جهتاستفاده مجدد پس از انجام عمليات تصفيه بين راهي وارد تانك تغذيه مي گردد تا دوبارهوارد ديگ بخار گشته و تبديل به بخار سوپر هيت شود. اين چرخه را سيكل تركيبيگويند كه نيرو گاه كرمان يكي از نيرو گاه هاي فوق الذكر در سطح كشور محسوب ميشود.
آب مورد نياز اين نيرو گاه از طريق سه حلقه چاه حفر شده در دشت جو پارتامين و به كمك خط لوله به استخر آب خام نيرو گاه به ظرفيت 3000 متر مكعب وارد وذخيره شده تا پس از انجام عمليات تصفيه مورد استفاده بويلر هاي نيرو گاه قرارگيرد. ظرفيت آبدهي چاه هاي مذكور 80 ليتر در ثانيه است.
خطرات بسیاری جان مهندسین برق-قدرت را تهدید می کند از سقوط از ارتفاع بگیر تا برق گرفتگی که معمول اتفاق می افتد ولی به نظر من بزرگ ترین خطر اتش گرفتن یه تراسفورماتور مخصوصا اگر روغنی باشد که با انفجارش همه جا اتش می گیره!؟ اینم یک فیلم با حجم ۸۰۰کیلوبایت که از صحنه آتش گرفتن یک تراسفورماتور گرفته شده است دانلود(راست کلیک +save as target)
شبكه هوشمند دقيقا چيست؟
اين هوشمندي در كل چه معنايي براي مصرف كننده ي مسكوني يا صنعتي خواهد داشت؟
چرا صنايع برق مي خواهند به سمت شبكه ي هوشمند حركت كنند؟
شما يك مهندس الكترونيك با سابقه اي قوي د زمينه پردازش سيگنال ديجيتال هستيد. اين سابقه چگونه به شما كمك مي كند تا يك شبكه نيروي هوشمند بسازيد؟
اگر به دنبال جواب سوال ها هستید آن را از زبان کارشناس شرکت آی بی ام دنبال کنید
مصاحبه اي كوتاه با جفری تفت
مصاحبه كننده: Margery Conner از EDN
جفري تفت (Jeffrey Taft) مدير آرشيتكت شبكه هاي هوشمند در قسمت خدمات تجارت جهاني IBM مي باشد. سوابق او در زمينه پردازش سيگنال ديجيتالي بسيار حياتي است چرا كه او مسئوليت رهبري پروژه ي مهمي را دارد كه مي خواهد IBM را به عنوان تغذيه كننده نرم افزاري مطرح سازد كه اين نرم افزار توانائي اجراي شبكه هاي قدرت هوشمند را داشته باشد. از آقاي Taft پرسيديم، شبكه هاي هوشمند مستلزم و شامل چه چيزهائي هستند، چه منافعي براي بنگاه هاي تجاري و مصرف كنندگان دارند، و پردازش سيگنال ديجيتال چه نقشي در تحويل برق به مصرف كنندگان بازي مي كند.
شبكه هوشمند دقيقا چيست؟
ابتدا، بيائيد در مورد شبكه به شكلي كه هم اكنون موجود است صحبت كنيم: شما يك زير ساخت توزيع داريد كه شامل ايستگاه هاي توليد نيرو، خطوط انتقال ولتاژ-بالا براي حمل حجم بالايي از نيرو به سمت نقاط تحويل، ايستگاه هاي فرعي براي شكستن آن نيرو به ولتاژهاي پائين، مدارات تغذيه كننده، و در آخر ترانسفورماتورهاي توزيع براي كاهش بيشتر ولتاژ و مناسب استفاده در منزل شما ، مي باشد. هم اكنون، شبكه برق احتمالا در مورد زمان قطع برق چيزي متوجه نمي شود مگر پس از اينكه تعداد كافي از كاربران توخواني شوند. يك شبكه نيروي هوشمند ابزارآلاتي به دستگاه هاي شبكه مي افزايد، به ايستگاه هاي فرعي، و به خطوط انتقال، و حجم انبوعي از داده ها را جمع آوري مي كند و سپس اين داده ها را پردازش كرده، قادر خواهد بود تا بصورت يك شبكه خودكار عمل كند.
اين هوشمندي در كل چه معنايي براي مصرف كننده ي مسكوني يا صنعتي خواهد داشت؟
ابعاد مختلفي در مورد منافع وجود چنين شبكه هوشمندي مي توان در نظر گرفت؛ برخي تاثير مستقيم و برخي اثر غيرمستقيم دارند. اجازه دهيد در مورد تاثيرات مشتري صحبت كنيم. آيا شما مايليد كه بدانيد چه زماني برق شما قيمت بالاتري و چه زماني قيمت پائينتري دارد و بتوانيد استفاده ي خود را بر اين اساس بهينه كنيد؟ آيا مايليد تا بدانيد كه، در طول ساعات مشخصي از روز، برق شما گران تر است؟ آيا دوست داريد كه شبكه شما با شما تماس بگيرد و بگويد كه برق در خانه شما قطع است و اين امكان را به شما بددهد تا گام هاي اوليه را انجام دهيد؟ آيا تمايل داريد كه حتي يك قطعي برق را تجربه نكنيد چرا كه شبكه، پيش از اتفاق افتادن اين امر، راهي براي مديريت آن دارد؟ همه ي اين چيزها با يك شبكه ي هوشمند در دسترس خواهند بود.
چرا صنايع برق مي خواهند به سمت شبكه ي هوشمند حركت كنند؟
هنگامي كه سنسورهاي توزيع شده به سيستم انتقال و توزيع اضافه مي شوند، شبكه مي تواند بطو خودكار تمام آن داده ها را به منظور اهداف كنترلي، مانيتورينگ دارائي ها، مانيتورينگ كيفيت برق، و براي هوشمندي قطعي برق مورد تجزيه و تحليل قرار دهد. علاوه بر اين، ايجاد اعتماد در مشتري نسبت به هشدار هاي قطعي برق از ديگر اهداف است؛ شبكه دقيقا مي داند كه قعز برق در كجا خواهد بود، چه تجهيزاتي تحت تاثير قرار خواهد گرفت، و علت اصلي چيست و بطور خودكار خدمه تعمير مورد نياز را اسال خواهد كرد. البته، حتي پيش از اينكه گروه تعمير شروع به كار كنند، شما مايليد كه اين نقطه ي خطا را بوسيله سوئيچينگ خودكار ايزوله كنيد و تا حد امكان، حداكثر مصرف كنندگان را از طريق دور زدن نقطه مشكل ساز در شبكه نگه داريد. شبكه هوشمند قادر به انجام تمام اين كارها است.
شما يك مهندس الكترونيك با سابقه اي قوي د زمينه پردازش سيگنال ديجيتال هستيد. اين سابقه چگونه به شما كمك مي كند تا يك شبكه نيروي هوشمند بسازيد؟
پارامترهاي زيادي وجود دارند كه شما بايد از داده هاي waveform خام استنتاج كنيد. سيستم توزيع قدرت يك سيستم سه فاز با اتصالات پيچيده مي باشد. ويوفرم اسمي اين سيستم بايد بصورت موج سينوسي ساده باشد اما در عمل اينطور نيست و شما مجبور هستيد كه پردازش سيگنال پيچيده اي انجام دهيد تنها براي اينكه پارامترهايي را استخراج كنيد كه به شما مي گويند چه اتفاقاتي در حال وقوع است. از طريق پردازش سيگنال ديجيتال، ما اطلاعاتي را بدست مي آوريم كه به ما جريان نيروي واقعي و واكنشي را نشان مي دهد كه موجب آشكارسازي و مكان يابي مشكلات موجود در نقاط خطا مي شود. ما مي توانيد آن داده ها را د سرتاسر چندين سنسور و چندين خطوط نيرو با هم تلفيق كنيم.
براي مثال، يك مدارشكن (circuit breaker) معمولي مي تواند چندين بار راه اندازي شود تا ببيند كه آيا خطايي به سمت "خود ترميمي" پيش مي رود يا نه. فرض كنيم شاخه اي خراب شده و دو خط نيرو را از شبكه بيرون مي اندازد. اين امر ممكن است موقتي بوده و رفع شود؛ شما نمي خواهيد كه به خاطر يك خطاي موقت نيروي موجود را از دست دهيد. بنابراين، مدارشكن مدار را باز مي كند،منتظر مي ماند، ان را مي بندد و بررسي مي كند كه آيا برق آنجا هست يا نه. اين فرايند مي تواند چندين بار تكرار شود و هر بار مدارشكن بسته مي شود، جريان سريعي را از مدارشكن، ترانسفوماتور و خطوط عبور مي دهد كه باعث ايجاد فشار جدي بر تجهيزات مي گردد. اگر شما بتوانيد از روي ويوفرم نيرو فورا بگوئيد كه اين مشكل، يك نقص و خطاي ثابت و پايدار خواهد بود، ديگر نيازي نيست كه سيكل دوباره بستن مدارشكن را انجام دهيد.
آگاهي از عملكرد شبكه قدرت تماما با اعدادي آغاز مي شود كه از طريق پردازش سيگنال ديجيتال بدست مي آيد. پردازش سيگنال ديجيتال در قلب يك شبكه قدرت جاي مي گيرد و درك پيشرفته سيگنال از طريق تجزيه و تحليل ها ، داده هاي سيگنالي را به اطلاعاتي مبدل مي سازد كه بر اساس آنها مي توان به خوبي عمل كرد، چه بوسيله ي سيستم هاي خودكار و چه بوسيله ي افراد. در نهايت، شبكه ي هوشمند امكان اندازه گيري و حفاظت از كيفيت و اطمينان پذيري شبكه قدرت، انجام كنترل هاي شبكه اي پيچيده، ماكزيمم سازي بكارگيري امكانات موجود، پاسخگوئي سريع ، و در اغلب موارد خودكار، به مشكلات شبكه را مهيا مي سازد.
نکته بسیار جالبی وجود دارد که بسیاری از وسایل الکتریکی که در خانه از آنها استفاده می کنیم حتی زمانی که خاموش هستند انرژی مصرف می کنند.سوالات بسیاری درباره هدر دهنده های برق در خانه ها وجود دارد که پنج مورد مهم آنها را در زیر بیان می کنیم.
چه وسایلی برق را در حالت آماده بکار هدر می دهند؟
سیستم کنترل مرکزی کابل ها و دستگاه های ضبط و پخش دیجیتال بزرگترین مصرف کننده های برق در منازل هستند. متاسفانه اکثر افراد نمی توانند از وسایل دیجیتال خود بدون استفاده از سیستم کنترل مرکزی استفاده کنند.البته ناگفته نماد که راه اندازی مجدد سیستم های کنترل مرکزی نیز زمان نسبتا طولانی نیاز دارد. گروه بزرگ دیگری از مصرف کنندگان به آسانی وسایل برقی نظیر رایانه ها, چاپگرهای چند کاره , نمایشگرهای تخت , دی وی دی ها,سیستم های چند رسانه ای و جارو دستی های برقی را در حالت آماده بکار نگاه می دارند.
پژوشگاه ملی لورنس برکلی لیستی از وسایلی که انرژی را در حالت آماده بکار مصرف می کنند منتشر کرده است در حالی که هر یک از این دستگاه ها به تنهایی برق کمی را در حالت آماده به کار مصرف می کنند با این حال مجموع انرژی هایی که در حالت آماده بکار در یک مکان مسکونی ده درصد انرژی مصرفی آن دستگاه ها را در کل یک روز به خود اختصاص می دهد در واقع اگر وسایل برقی خود را در حالت آماده بکار قرار ندهید ده درصد در مصرف انرژی آن دستگاه صرف جویی کرده اید.
چرا دستگاه الکترونیکی در زمانی که خاموش هستند انرژی مصرف می کنند؟
دستگاه های الکترونیکی در حالت آماده بکار به یکی از دو دلیل زیر برق مصرف می کنند یک:دستگاه هایی که آداپتور دارند ویا بروی پنل آنها ساعت یا سنسور وجود دارد دو:دستگاه هایی که کنترل از راه دور دارند همواره برای شناسایی کنترل از راه دور انرژی مصرف می کنند.
آیا همه دستگاه هایی که به پریز متصل هستند انرژی مصرف می کنند؟
جواب منفی است. اگر منظور دستگاه هایی نظیر قهوه ساز , چای ساز ویا توستر است در اکثر موارد برق را در زمان آماده بکار مصرف نمی کنند.اصولا دستگاه هایی که کلید قطع کامل فیزیکی جریان در مدارهای آن وجود دارد در حالت آماده بکار برق مصرف نمی کنند.
آیا خاموش و روشن کردن دستگاه الکتریکی عمر آنها را کوتاه نی کند؟
در اکثر موارد جواب منفی است. شما باید هزاران هزار بار یک دستگاه را خاموش و روشن کنید تا در عمر مفید آن تاثیر بگذارد. اما موردی که بعد از هر بار روشن و خاموش کردن یک دستگاه با آن مواجه می شوید از بین رفتن برخی تنظیمات نظیر ساعت و ... دستگاه است و اینکه شما از راه دور نمی توانید آن را کنترل کنید و بعد از هر بار روشن و خاموش کردن باید تنظیمات آن دستگاه را انجام دهید.
آیا استفاده از تمامی انرژی ذخیره شده در یک باتری باعث خرابی آن نمی شود؟
این امکان وجود دارد که با تخلیه کامل باتری, دیگر کار نکند یا به آن صدمه وارد شود اما بسیاری از دستگاه ها از تخلیه کامل باتری جلوگیری می کنند بنابراین شما نیازی نباید دستگاه هایی که از باتری استفاده می کنند نظیر جاروی دستی را در شارژ قرار دهید چراکه دستگاه تا حدی که به باتری آن صدمه وارد نشود به شما اجازه استفاده می دهد.
راهکار...
وسایل الکتریکی خود را به یک سیار(که معمولا به صورت سه راهی و چهار راهی است) متصل کنید و زمانی که از آنها استفاده نمی کنید کلید سیار را قطع کنید این بهترین راه برای مقابله با این خوناشام هاست.
*سیارهای برق را در زمان روشن بودن مصرف می کنند.
*بسیاری از سیارهای جدید و رایج دستگاه های الکتریکی شما را از تغییرات ناگهانی برق همانند نوسانات برق یا شوک ناشی از قطع و وصل برق محافظت می کنند.
*بسیاری از گرم شدن سیارهای و آتش سوزی نگران هستند که می توان با استفاده از سیارهای استاندارد و همچنین متصل نکردن یک سیار به سیار دیگر آسوده خاطر بود.
البته نکته جالب توجهی که آتش نشانی تهران بزرگ بر آن تاکید دارد از پریز جدا کردن همه ی وسایل الکتریکی به خصوص آداپتور ها در زمان ترک منزل است که جنبه دیگری از موضوع را نشان می دهد
با اصلاح عادات غلط زندگی و همچنین استفاده از وسایل الکتریکی که شاخص انرژی بهتری دارند می توان هم در هزینه ها صرفه جویی کرد و هم بحران مصرف بی رویه انرژی در مملکت را حل کرد....
در عصر حاضر پی ال سی داره جایه خودشو باز میکنه و کنتاکتور که مورد نظر ماست و ما میخواهیم درباره اون بحث کنیم داره کم کم جایه خودشو به پی ال سی میده اما هنوز هم به خاطر گرانی
مدار فرمانplc در مدارات سادهتر کنتاکتور استفاده میشه و البته برای یادگیری کار با plc دونستن کار با کنتاکتور لازمه.
مطالبی هم که من تو این مقاله ها میگم بیشتر بهره گرفته از کتاب گارگاه برق صنعتی است.این کتاب در دسترس عزیزان هنرستانی است ولی هدف نهایی من بحث در ارتباط با مدار فرمان های سطح بالاست که در صنایع مورد استفاد قرار میگیره و من با کمک شما با هم بتونیم این مدارها رو تجزیه و تحلیل کنیم و به اطلاعات خودمون بیفزاییم.
من این مباحثو از ابتدا شروع میکنم تا برای دوستانی که تازه به این صنعت روی آوردن قابل فهم باشه البته ممکنه این بحث ها برای خیلی از دوستان عزیز ساده باشه.
بهره برداری مطمئن و بی وقفه از تاسیسات الکتریکی و مراکز تولید نیرو و تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز تجهیزات برقی کارخانه جات صنعتی و مراکز اقتصادی تا حدود زیادی به خصوصیات و ویژگی ها و طرز عمل کلیدها و وسایل کنترل مدارها بستگی دارد
.
در مدارهای الکتریکی وسایل مختلفی به کار میرود که از مهمترین انها کنتاکتور یا کلید مغناطیسی است .استفاده از این کنتاکتور در مدارهای کنترل تنوع طراحی های مختلف را به وجود می آورد.
برای طراحی مدارهای کنترل و کار با آنها باید وسایل تشکیل دهنده آن را به طور کامل شناخت و به اصول ساختمان و مورد استفاده این وسایل آشنا شد.
وسایلی که در مدارهای فرمان به کار میروند به این قرار است:
1_کنتاکتور(کلید مغناطیسی)2_شستی استاپ استارت3_رله الکتریکی4_رله مغناطیسی5_لامپ های سیگنال 6-فیوزها7_لیمیت سویچ8_کلیدهای تابع فشار 9_کلیدهای شناور10_چشم های الکتریکی(سنسورها)11_تایمر و انواع آن12_ترموستات13_کلیدهای تابع دور
در مورد کنتاکتور میتوان گفت که یک کلید مغناطیس است که وقتی ولتاژ مورد نظر به آن اعمال میشود یک سری کنتاکت(یا کلید)باز را بسته و یک سری کنتاکت بسته را باز میکند.که با استفاده از این خاصیت مدارهای مختلفی میتوان مدارهای زیادی رو طراحی کرد.
ساختمان کنتاکتور:
این کلید از دو هسته به شکل E یا U که یکی ثابت و دیگری متحرک است و در میان هسته ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار دارد،تشکیل شده است. وقتی بوبین به برق وصل میشود با استفاده از خاصیت مغناطیسی ،نیروی کششی فنر را خنثی میکند و هسته فوقانی را به هسته تحتانی متصل کرده باعث میشود که تعدادی کنتاکت عایق شده از یکدیگر به ترمینال های ورودی و خروجی کلید متصل میشود و یا باعث باز شدن کنتاکت های بسته کنتاکتور بسته کنتاکتور گردد.
در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود ،در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد هسته متحرک دباره به حالت اول باز میگردد.
مزایای استفاده از کنتاکتورکنتاکتورها نسبت به کلیدهای دستی صنعتی مزایایی به شرح زیر دارند:
1_مصرف کننده می تواند از راه دور کنترل می شود.
2_مصرف کننده میتواند از چند محل کنترل شود.
3_امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد.
4_سرعت قطع و وصل کلید زیاد و استهلاک آن کم است.
5_از نظر حفاظتی مطمئن ترند و حفاظت مطمئن تر و کامل تری دارند.
6_عمر موثرشان بیشتر است.
7_هنگام قطع برق،مدار مصرف کننده نیز قطع می شود و به استارت مجدد پیدا میکند؛در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلو گیری می کند.
کنتاکتور برای جریان های AC وDC ساخته میشود.تفاوت این دو کنتاکتور در این است که در کنتاکتور های AC از یک حلقه اتصال کوتاه برای جلوگیری از لرزش حاصل از فرکانس برق استفاده می شود. نیروی کششی یک مغناطیس الکتریکی جریان متناوب،متناسب با مجذور جریان عبوری از آن و در نتیجه متناسب با مجذور اندکسیون مغناطیسی است.چون مقدار جریان لحظه ای با توجه به رابطه i=ImaxSIN wt تعقیر میکند،نیروی کششی مغناطیسی نیز برابر با
F=Fmax sin wt (سینوس توان 2 دارد که نمیشد تایپ کنی)
خواهد شد و تعداد دفعاتی که این نیرو ماکزیمم و صفر می شود، به اندازه دو برابر فرکانس شبکه خواهد گردید.در نتیجه ،در لحظاتی که مقدار نیروی کششی بیشتر از نیروی مقاوم فنر های کنتاکتور باشد ،هسته کنتاکتور جذب می شود و در لحظاتی که مقدار نیروی کششی کمتر از مقدار نیروی فنر ها شود،هسته متحرک هسته نیز آزاد شده و به محل اول خود باز می گردد.بدین ترتیب در هسته متحرک لرزش و صدا ایجاد خواهد شد این نوسانات را می توان به وسیله یک حلقه بسته در سطح قطب ها جا سازی شده و حدود نصف تا 3/2 سطح هر قطب را پوشانده است از بین برد و لرزش آن را برطرف کرد. عمل این حلقه آن است که مانند سیم پیچ ثانویه ترانسفورماتوری که در حالت اتصال کوتاه قرار گرفته است،از آن جریان القایی عبور میکند و باعث ایجاد فوران مغناطیسی فرعی در مدار هسته می شود. این فوران فرعی با فوران اصلی اختلاف فاز دارد و در زمانی که نیروی کششی حاصل از فوران اصلی صفر باشد ،نیروی کششی حاصل از فوران اصلی ماکزیمم خواهد بود و در حالتی که نیروی حاصل از فوران ماکزییم باشد ،این نیرو صفر خواهد بود و چون جمع این دو نیرو به هسته متحرک اثر میکند،نیروی کششی در هر لحظه از نیروی مقاومت فنر بیشتر خواهد بود.
ولتاژ تغذیه بوبین متفاوت است و از 24 تا 380ولت ساخته می شود.در اکثر کشورهای صنعتی برای حفاظت بیشتر ،تغذیه بوبین کنتاکتور را زیر ولتاژ حفاظت شده (65ولت)انتخاب میکنند. و یا برای تغذیه مدار فرمان ،ترانسفورماتور مجزا کننده به کار می برند.
شناخت مشخصات کنتاکتور
نوع کنتاکتور
با توجه به نوع مصرف کننده و شرایط کار ،کنتاکتورها دارای قدرت و جریان عبوری مشخصی برای ولتاژهای مختلف هستنند. بنابراین باید به جدول و مشخصات کنتاکتور توجه کافی مبذول کرد و انخاب کنتاکتو.را منطبق بر مشخصات مورد نیاز قرار داد.
برای اتصال مصرف کننده به شبکه باید از کلید یا کنتاکتوری با مشخصات مناسب استفاده کرد که کنتاکت های آن تحمل جریان راه اندازی و جریان دائمی را داشته باشد و همچنین در صورت اتصال کوتاه،جریان لحظه ای زیادی که از مدار عبور می کند. و یا جرقه ای که هنگام اتصال مدار ایجاد می شود ،صدمه ای به کلید نزند.
بدین منظور و برای این که بتوانیم پس از طراحی مدار ،کنتاکتور مناسب را برای اتصال مصرف کننده به شبکه انتخاب کنیم،باید با مقادیر نامی مربوط به کنتاکتور آشنا شویم.
استانداردهای مورد نیاز برای برخی از قطعات بکار برده شده در تابلوها استانداردهای عمومی بدنه تابلو - دربها باید با لولای گالوانیزه یا استیل بوده و دارای قفل باشد قفلها باید شبیه به هم انتخاب شده و یک کلید برای هر قفل موجود باشد - تابلوها باید طوری ساخته شوند که توسعه آنها در آینده امکان پذیر باشد - تابلو باید طوری ساخته شود که امکان دسترسی پرسنل و یا افرادی که با تابلو در تماسند به قسمتهای برقدار یا قسمتهایی که ایجاد قوس الکتریکی می کنند نباشد . - برای حفاظت تحت شرایط قوس و وقوع خطا معیارهای زیر باید پا برجا باشد . - هیچ درب یا دریچه حفاظتی باز نباشد – هیچ بخشی از تابلو شل نشده باشد – هیچ سوراخی ناشی از سوختگی در سطح خارجی تابلو ایجاد نشده باشد – هیچ ماده قابل اشتعالی در خارج از تابلو آتش نگیرد – تمام اتصالات زمین پا برجا باشد . استانداردهای کلید قدرت - کلیدهای قدرت باید برای مدت 5 سال یا عملکرد تا 2000 بار تحت شرایط نامی احتیاجی به تعمیر و نگهداری نداشته باشد . - وسایل طوری تعیین شوند که برای بازرسی تعمیر و نگهداری به آسانی دسترسی به کنتاکتها یا مجموعه های قطع کننده مسیر باشد. – تمام کنتاکتها و مجموعه های قطع کننده باید به سهولت و سریعا قابل تعویض شوند و امکان تعویض مجموعه کنتاکت و قطع کننده بصورت غلط وجود نداشته باشد.کلیه سیم کشی های لازم برای عملکرد صحیح کلیدهای قدرت لازم است باید انجام شود. سروصدای ایجاد شده توسط کلید قدرت هنگام باز و بسته شدن باید تحت هر شرایطی حداقل باشد. در مورد تابلوهای کشویی ، ساختارهای که کلید قدرت را حمل می کند ، باید طوری باشد که اپراتور ، وسیله کلیدزنی را به راحتی و بصورت امن خارج یا داخل کند . مقره ها و محفظه کلید ها باید طوری طرح گردد تا در اثر تغییر دما به هیچ قسمت تابلو ، نیرو وارد نسازند کلیدهای قدرت باید دارای ابعادی باشد تا بتوان نیروی حاصل از موارد زیر را تحمل کند 1 ) نیروی اتصال کوتاه 2 ) نیروی ناشی از زمین لرزه وسایل الکتریکی شامل کویل و موتور الکتریکی شارژ فنر باید از ولتاژی حدود 115 – 80 درصد ولتاژ اسمی منبع تغذیه و در شرایط دمای بالای محیط عمل کند نشان می دهد این نشان دهنده باید کلمهON را با حرف سفید رنگ در زمینه قرمزو OFF را با حرف سفید رنگ بر روی زمینه سبز نشان می دهد . شینه ها و اتصالات شینه ها ، نگهدارنده ها و اتصالات باید مطابق مقررات پذیرفته شده زیر باشند . پیمانکار باید تماما مسئولیت نصب و انتخاب شینه ها که نیازهای این مشخصات را بدون خطا و در هر شرایطی برآورده می کند ، بعهده گیرد. نیروی وارده به پایه حمل کننده بیشتر باشد . حداقل ظرفیت الکتریکی شینه ها ، نباید از شدت جریان اسمی کلید اصلی تابلو در مواردی که برای شینه کشی از شینه های گرد استفاده می شود ، کلید اتصالات باید از نوع مخصوص شمش گرد باشد ترجیحا از شینه های مسی استفاده کرده و در صورت درخواست خریداری شینه های آلومینیومی قابل نصب می باشد . هر مجموعه تابلو باید دارای شینه ها و اتصالات مناسب و با توجه به جریان عبوری باشد و مطابق استانداردها ، آزمونهای جریانهای کوتاه مدت و آزمون افزایش دما را ( با دمای محیط حداکثر درجه 40 و متوسط دمای35 ) با موفقیت بگذراند . تمام شینه ها باید از مس و دارای هدایت بالا باشد و بخوبی از بدنه تابلو عایق شده و روی مقره ها محکم شوند ، بطوری که فشار حرارتی و مکانیکی ناشی از جریان اتصال کوتاه اسمی کلید ( متقارن و غیر متقارن ) را تحمل کند . همچنین شینه ها طوری طرح گردند که انبساط و انقباض ناشی از تغییرات دما را تحمل کند تمام اتصالات شینه ها با پیچ و مهره و واشری که با شینه مناسب است محکم و سفت شود. برای هر اتصال حداقل از چهار پیچ 12 شینه مسی زمین برای هر مجموعه تابلو فراهم شود و این شینه باید تمام طول تابلو را در بر گیرد و هر قسمت سلول به آن متصل شود . در انتهای هر شینه زمین ترمینال مناسب برای اتصال این شینه به سیستم زمین نصب شود . سیم کشی در ترانسفورماتور سیم کشی مدارهای کنترل و ثانویه ترانسفورماتورهای ولتاژ نباید از سیم m25کمتر باشد و همچنین باید تحمل ولتاژ1000/600 ولت را باشد. برای سیم کشی ثانویه ترانسفورماتور جریان نباید از سیم با مقطع کمتر از mm4 استفاده کرد و عایق سیمها باید از جنس پلی اتیلن با تحمل ولتاژی 1000/600 ولت باشد . گرمکن (هیتر) گرمکن های ضد تشکیل قطرات آب برای تابلوهای متناسب با شرایط آب و هوایی باید در نظر گرفته شود . کنتاکتورهای فشار ضعیف کنتاکتورها و هادی ها باید طوری انتخاب شوند که جریان بار نامی را مداوم بتواند تحمل کند و در این حال هیچگونه خسارتی یا آسیبی به آنها یا اجزاء مجاور وارد نشود . کنتاکتور باید هنگام کار در محدوده ولتاژ نامی ، فاقد هر گونه ارزش و یا برشی در کنتاکتها باشد . نصب قطعات تابلو نصب قطعات تابلو و اجزا تابلو بعد از استقرار تابلو، شینه های اصلی در سلولهای جداگانه را باید به هم متصل نمود. ابتدا بستهای موقت که برای حمل و نقل تعبیه شده باز می شود و سپس شینه ها با توجه به ردیف رنگهای مشخص شده و طبق دستورالعمل سازنده به هم اتصال داده می شوند، این اتصال توسط پیچ و مهره های دریافتی از کارخانه سازنده انجام می شود، سطح شینه ها به یکدیگر و به یراق آلات باید از هرگونه چربی و گردوغبار پاک شود و نقاط تماس حامل جریان (کنتاکت های ثابت) با یک لایه گریس پوشانده شود و پس از محکم کردن پیچ ها، گریس اضافی از کلیه سطوح زدوده گردد، سفت کردن پیچ ها با آچار مخصوص و با توجه به گشتاور تعیین شده توسط سازنده صورت گیرد. سپس ابزار دقیق و وسایل اندازه گیری و حفاظتی تابلو در صورتیکه جداگانه حمل شده باشند طبق نقشه و دستورالعمل سازنده در محل مشخص شده نصب گردد. تابلو با کلیه تجهیزات داخل آن از طریق قاب فلزی زیر بدنه به زمین متصل می شود لذا به هنگام نصب قطعات باید دقت نمود که سطح زیر پیچ و مهره ها کاملا پاکیزه و براق شود و پیچ و مهرها بخوبی در جای خود محکم گردند همچنین در صورت وجود سر کابل این وسیله نیز باید به دقت به چهار چوب سلولها محکم گردیده و با اتصال کامل بسته شود کلیه سیم کشی های داخل تابلو و اتصال مدارهای ثانویه اندازه گیری ، فرمان هشدار و غیره طبق نقشه های سازنده با استفاده از سیم مسی مفتولی تک لا با سطح مقطع 5/2 میلیمتر مربع و ولتاژ عایقی حداقل 1000 ولت انجام گیرد دسته بندی و فرم دهی این سیمها باید بگونه ای باشد که تعویض هر کدام در صورت نیاز بدون باز کردن سایر مدارها امکان پذیر باشد. بعد از نصب اجزا و قطعات داخل تابلو گردوغبار داخل آنها بخوبی پاک و تجهیزات بار دیگر معاینه شود. برای این کار تمام اتصالات پیچ و مهره ها ، روغن کاری قسمتهای متحرک ، تنظیم سوئیچ ها و رله ها و سالم بودن کنتاکتهای سیگنال و همچنین عملکرد ارابه ها و مدارهای کشویی دقیقا بازرسی گردند، اتصالات زمین بدنه و قاب محفظه جانبی و مقره های عایق و غیره محکم گردند کلیدهای چاقویی باید از نظر قدرت مکانیکی بدقت مورد بازرسی قرار گیرند این کار می باید حدود 30 مرتبه با باز و بسته کردن چاقوی کلیدها صورت گیرد تا کنتاکتها با گیره های درگیر شونده آنها کاملا جفت شوند. در خاتمه مدارها و سلولها باید شماره گذاری شود. آزمون راه اندازی تابلو قبل از اینکه تابلوهای برق تحت بار قرار گیرند کلیه تجهیزات داخل سلولها از قبیل کلیدها – مکانیزم های عمل کننده، ترانسفورماتورهای اندازه گیری و غیره باید بازرسی و آزمایش شوند و کلیه سیم بندیها و مدارهای الکتریکی مطابق دیاگرامهای سازنده بازرسی شوند و استحکام اتصال سیمها به ترمینالها مورد معاینه قرار گیرند. انجام آزمونهای معمول (روتین) در محل مصرف وقتی ضروری است که عمل مونتاژ و نصب قطعات آن در محل پست انجام گرفته باشد در غیر این صورت اگر تابلو بصورت یکپارچه به محل مصرف آورده شده تائیدیه آزمون کارخانه برای این کار کافی است. تعمیر و نگهداری تابلو چگونگی اتصالات : صحت اتصالات و سالم بودن آنها باید مرتبا بازرسی شوند و به هرگونه نشانه اضافه دما دقت شود . بعد از وقوع اختلال ، پیچ و مهره ها و قفلها و تمام وسایلی که از آنها جریان عبور می کند ، و اتصالات زمین بررسی شده و در صورت تغییر و ضعیف دوباره بصورت اول برگردانده شود . به سفت و محکم شدن یک پیچ اکتفا نشود زیرا ممکن است به علت درازی پیچ و یا گیر کردن در سوراخ کور بعدا شل شود . یک آزمایش با ولتاژ حدود میلی ولت می تواند اتصالات بد را نشان دهد . انواع عایقها: عایقهای جامد عایقهای چینی و سایر عایقهای جامد از لحاظ ترک خوردگی و سایر اثرات مکانیکی باید بازرسی گردند ، بعد از هر تعمیر و یا بعد از وقوع خطا و یا هر وقت که به کیفیت عایق شک گردد تست مقاومت عایقی باید صورت گیرد . قبل از آزمایش ، عایق باید تمیز و خشک گردد . ولتاژ آزمایش با توجه به ولتاژ نامی تجهیزات انتخاب می گردد . گاز SF6 در کلیدهای قدرتی (Circuit Breaker) که از این گاز استفاده می شود به طور دوره ای فشار SF6 و دمای آن با مقدار مشخص شده آن توسط کارخانه سازنده مقایسه گردد . اینترلاکها هنگام امتحان اینترلاک ، احتیاط لازم برای جلوگیری از خطر برای دستگاه و اشخاص انجام شود تا از حوادث ناخواسته جلوگیری گردد. علت استفاده از اینترلاک ، اطمینان از عملکرد مشخص شده برای دستگاه است و اینکه اپراتور نتواند حالتی بوجود آورد که دستگاه برای آن طراحی نشده است و یا دستگاه هنگامیکه برای شخص خطر به بار می آورد عمل نکند این حالات معمولا شروع بکار وسیله ، خاموش کردن ، کلید زنی و اجازه دسترسی می باشد. نگهداری سیستم اینترلاک شخص مسئول نگهداری باید ، ماهیت و هدف استفاده از اینترلاک و جزئیات و تجربه کار مربوطه را داشته باشد. دفترچه نصب و راه اندازی و نگهداری کارخانه بعنوان مرجع باید در دسترس باشد. با توجه به نوع نصب اینترلاک توصیه های زیر قابل استفاده است: الف) از لحاظ مکانیکی 1 – پیچ ها ، اهرمها ، فنرها، کشوها و قفل و بستها باید تمیز شده و به حد کافی روغن کاری شده تا عملکرد صحیح داشته باشند. 2- هر نشانه ای از پوسیدگی به دقت بررسی و در صورت لزوم قطعه تعویض گردد. 3 – تمام اجزا ثابت مانند پیچ و مهره ها ، پیچ تنظیم ، پین ها و ... باید بازرسی گردد. ب) از لحاظ الکتریکی 1 – مدارات سیم بندی و ترمینالها کنترل و قسمتهای معیوب تعویض و یا تعمیر گردد. 2 – تست مقاومت عایقی روی مدارات کنترل صورت گیرد. آزمایش نحوه عملکرد بعد از بی باری شینه ها و فیدرها عملکرد تمام اینترلاکها باید بررسی گردد. این آزمایشات می بایست هم در جهت عملکرد و هم در جهت عدم عملکرد اینترلاک ترتیب داده شود تا هم از کار صحیح سیستم اطمینان حاصل شود و هم نسبت به جلوگیری از خطر در مواقع لزوم ، اطمینان حاصل شود. تهویه وسایل تهویه باید بررسی شده و اطمینان حاصل شود که جریان هوا از هیچ راهی مسدود نمی شود. تجهیزات گرمازا و روشنایی این وسایل نیز باید به دقت بازرسی گردند و چراغ روشنایی داخل تابلو و عملکرد کلید فشار متصل به درب و نیز گرمکن داخل تابلو و ترموستات و کلید آن مورد معاینه قرار گیرند. ابزار آزمایشها این ابزار نیز در دوره های منظم باید بازرسی شوند. اتمام تعمیر و نگهداری تجهیزات باید عملکرد صحیح داشته و به دقت تنظیم شوند. همچنین باید از شل بودن قطعات ، سیم های اضافی و ... مطمئن بود. تمام پوششها ، وسایل اندازه گیری، رله ها بصورت کاملا ایمن در جای خود باشند و در صورت باز ماندن درب دستگاه ، حفاظت بیشتری از آن محوطه به عمل آید. ایمنی در کار روشهای تعمیر و نگهداری و ایمنی در کار توصیه می شود که در تمام محوطه پستها و محل های کار بنابر نیاز و در طول عمر تجهیزات یک سری از قواعد ایمنی بصورت مدون در محل دید قرار داده شده و بصورت مشخص دنبال شود تا حدود دسترسی افراد و نوع و طرز نگهداری بصورت مشخصی به اجرا در آید. تجهیزات خاموش کردن آتش تمام افرادی که مسئولیت نگهداری وسایل و تجهیزات را به عهده دارند هنگام بروز آتش سوزی باید اطلاعات لازم را داشته باشند. نوع وسایل آتش خاموش کن باید مطابق نوع تجهیزات بوده و برای استفاده در پست خطری نداشته باشد و باید با توجه به دستورات سازندگان تهیه و دارای برچسب راه اندازی و نگهداری باشد. کمکهای اولیه کلیه افراد مرتبط با نگهداری تجهیزات تعالیم لازم برای برخورد با فرد برق گرفته را دیده باشند و وسایل کمکهای اولیه در دسترس باشد و نیز آدرس و تلفن تعدادی از نزدیکترین مراکز درمانی و بیمارستانها در دسترس باشد. برچسب ها و دستورالعمل ها قواعدکار مربوطه در دسترس تمام افراد مسئول ، روی سوئیچگیرها و تابلوها نصب و نحوه رفتار با شخص برق گرفته نمایش داده شود . همچنین دیاگرام خطاهای احتمالی و حفاظت های تاسیسات در دسترس بوده و اخطارهای لازم مربوط به هر وسیله برای افراد و کارکنان بر روی دستگاه قابل مشاهده باشند. در صورت بوجود آمدن تغییرات در روند نگهداری و عملکرد سالم تجهیزات این تغییرات روی هر وسیله درج گردد. دسترسی تابلو باید طوری طرح شود که مانع از دسترسی افراد غیر مجاز گردد و نیز درجه حفاظت بر روی آن قابل دیدن باشد. اقدامات حفاظتی و عایقی قبل از شروع بکار 1 – قبل و بعد از بی برق شدن با یک نمایشگر ولتاژ مناسب ولتاژ خوانده شود. 2 – وقتی کلید جداکننده قطع میکند باید نشانگر رویOFF قرار گرفته و نقطه ایزوله شده مشخص باشد. 3 – قبل از اطمینان از بی برق شدن و دشارژ و زمین شدن هادی مورد نظر از تعمیر آن خودداری گردد. 4 – از برقدار شدن تصادفی تجهیزات جلوگیری کرد. 5 – به مدارات کنترل کلیدها اینترلاکها و جداسازی قطعات ، نباید اعتماد داشت و احتمال دوباره برقدار شدن مدار اصلی و یا کمکی را در مد نظر داشت. 6 – تجهیزات تابلو دارای منابع تغذیه متفاوت می باشند که با خط اصلی فرق می کند لذا همواره هنگام بی برق کردن مدار اصلی و هنگامی که کلید جدا کننده، حالت خاموش و قطع را نشان می دهد، تمامی خطوط بی برق نیستند، لذا برای جلوگیری از وقوع اشتباه باید پیامهای هشدار دهنده مناسب نسب گردد در ضمن باید از برق دار شدن معکوس ترانسفورماتور ولتاژ و یا باز شدن ثانویه ترانس جریان جلوگیری کرد 7 – تمام سطوحی که در تابلو شامل هادی های برق دار می باشند درحالت عادی باید قابل دسترسی نبوده و دریچه های حفاظتی بسته باشند. 8 _ رله ها نباید در مدارات کنترل عایقی به کار روند تا از برق دار شدن اتفاقی جلوگیری نمایند. 9 – در صورت عدم وجود کلید زمین نکات زیر در مورد زمین کردن با سیم رعایت گردد - تمامی فازها زمین گردند حتی اگر کار روی فاز دیگری صورت می گیرد . - قبل از وصل کردن سیم زمین به فاز ابتدا سیم زمین به سیستم زمین وصل شود و پس از اینکه از صحت اتصال و محکم بودن آن اطمینان حاصل شد آن را به فاز متصل نمود . بعد از انجام کار سیم زمین ابتدا از هادی فاز جدا شده و سپس از سیستم زمین جدا گردد . سیم زمین به هیچ عنوان نباید برای سلولها یا قسمتهایی که در معرض هادی های برق دار فشار متوسط هستند به کار روند..
می دانیم در شبکه های جریان متناوب توان ظاهری که از مولدها دریافت می شود به دو بخش توان مفید و غیر مفید تقسیم می شود . نحوه این تقسیم به شرایط مدار بستگی دارد به این معنی که هر قدر ضریب توان (
CosΦ) به یک نزدیکتر باشد سهم توان مفید بیشتر است.
انواع توان در شبكه های توزیع:
می دانیم در شبكه های جریان متناوب توان ظاهری كه از مولدها دریافت می شود به دو بخش توان مفید و غیر مفید تقسیم می شود . نحوه این تقسیم به شرایط مدار بستگی دارد به این معنی كه هر قدر ضریب توان (
CosΦ) به یك نزدیكتر باشد سهم توان مفید بیشتر است . این اتفاق در مدارتی رخ می دهد كه مصارف اهمی آن بیشتر است .مانند سیستمهای روشنایی یا تولید گرما توسط انرژی برق . اما می دانیم كه سهم عمده مصارف شبكه ها را مصرف كننده های (اهمی – سلفی ) دریافت می كنند . مانند الكتروموتورها – ترانسفورماتورهای توزیع – چوكها و .... كه درآنها سیم پیچ یا سلف نقش اصلی را ایفا می كند . در سیمپیچها به علت خاصیت ذخیره سازی انرژی الكتریكی بصورت میدان مغناطیسی توان همواره بین شبكه و سلف رد و بدل می شود . سلف در یك چهارم زمان تناوب توان دریافت می كند و در یك چهارم بعدی زمان ، توان را به شبكه پس می دهد . درست است كه نتیجه ریاضی این عمل یعنی عدم مصرف انرژی زیرا توان داده شده به سلف با توان دریافت شده از ان برابر است اما در عمل این اتفاق رخ نمی دهد زیرا توان پس داده شده به شبكه امكان استفاده را برای مولد ایجاد نمی كند و این توان در هر حالتی از مولد دریافت شده است . و برای رسیدن به مصرف كننده اهمی – سلفی از شبكه توزیع شامل : سیمها – كابلها و ... عبور كرده است .
نتیجه اینكه سلف توانی را از مولد دریافت می كند اما این توان را به شبكه پس می دهد . این توان قابل استفاده نیست و در مسیر عبور تلف می شود . پس مقدار از توان تلف می شود . مصرف كننده های فوق برای انجام اینكار به توان مذكور نیاز دارند اما این توان برای شبكه مضر است و زیانهای زیر را در پی دارد :
- اضافه شدن جریان مولد و درنتیجه نیاز به مولدهایی با توانهای بیشتر
- چون جریان شبكه زیاد می شود به سیمها و كابلهایی با سطح مقطع بالاتر برای كاهش افت ولتاژ نیاز است كه این موضوع هزینه اولیه شبكه را افزایش می دهد .
- اتلاف توان در شبكه های توزیع بصورت حرارت روی می دهد در نتیجه هر كاری كنید نمی توانید از این اتلاف جلوگیری كنید . نتیجه این اتلاف توان ،كاهش ولتاژ مصرف كننده می باشد كه این موضع راندمان مصرف كننده را پایین می آورد .
- نمی توان این توان را به مصرف كننده های اهمی سلفی تحویل نداد زیرا كار آنها مختل می شود .
اتصال خازن به شبكه:
خازنهای اصلاح ضریب توان باید در شبكه بصورت موازی قرار گیرند . برای اینكار در شبكه های تكفاز باید به فاز و نول وصل شوند و در شبكه های سه فاز پس از اتصال بصورت ستاره یا مثلث آنگاه به سه فاز متصل می شوند .
این خازنها باید از انواعی انتخاب شوند كه بتوانند دایمی در مدار قرار گیرند پس باید بتوانند ولتاژ شبكه را تحمل كنند در محاسبه خازن از انواعی استفاده می شود كه ولتاژ مجاز آنها 15% بیشتر از ولتاژ شبكه باشد .
محاسبه خازن:
نقش خازن در شبكه كاهش توان راكتیو مصرف كنند های اهمی – سلفی از دید مولدها است . با این اتفاق ضریب توان مفید به یك نزدیك می شود . پس با كنترل ضریب توان امكان كنترل توان راكتیو وجود دارد . این كار بكمك یك كسینوس فی متر صورت می گیرد . یعنی بكمك كسینوس فی متر می توان دریافت كه ضریب توان و در نتیجه توان راكتیو در چه وضعیتی قرار دارد .
دامنه تغییرات ضریب توان (
CosΦ) :
خازن مذكور باید برابر نیاز شبكه باشد در غیر اینصورت خود توان راكتیو از مولد دریافت می كند و همچنین سبب افزایش ولتاژ آن می شود . پس باید خازن مطابق نیاز شبكه محاسبه شود .
پرسش : شبكه به چه مقدار خازن نیاز دارد ؟
پاسخ : مقداری كه ضریب توان را به یك نزدیك كند . این مقدار خازن خود توان راكتیوی ایجاد می كند كه توان راكتیو مصرف كننده اهمی – سلفی را جبران می كند . پس مقدار خازن به مقدار توان راكتیو مدار بستگی دارد . هر قدر این توان قبل از خازن گذاری بیشتر باشد ، اندازه خازن نیز بزرگتر خواهد بود .
با توجه به مطالب گفته شده باید برای محاسبه خازن دو مقدار مشخص شود :
یك – مقدار ضریب توان شبكه قبل از خازن گذاری
دو – مقدار ضریب توان شبكه بعد از خازن گذاری كه انتظار داریم شبكه به آن برسد
سه - اندازه توان اكتیو
پس از تعیین این مقادیرمراحل زیر را پی می گیریم . برای مقدار ضریب توان مطلوب مثلا عدد 9/0 مقدار خوبی است . حال دو مقدار ضریب توان داریم یكی ضریب توان شبكه قبل از خازن گذاری و دیگری ضریب توان مطلوب كه می خواهیم با گذاردن خازن به آن برسیم . بكمك رابطه زیر مقدار توان راكتیو مورد نظر را كه با آمدن خازن تامین می شود محاسبه می كنیم . ( توجه : در خرید خازنهای اصلاح ضریب توان بجای فارد برای تعیین ظرفیت خازن از میزان توان راكتیو آن خازن سخن گفته می شود.)
تابلو : محفظه ای است فلزی یا غیر فلزی که تجهیزات در آن نصب شده و ارتباط الکتریکی توسط هادی ها برقرار شده و محفظه آماده بهره برداری می شود .
تابلوی برق به عنوان مجموعه ای که در آن یک یا چند وسیله قطع و وصل همراه با تجهیزات کنترل ، اندازه گیری ، حفاظتی ، تنظیم کننده و غیره ؛ به منظور ایجاد ارتباطات لازم بین آنها و سایر تجهیزات خارج از تابلو وجود دارد ، می باشد .
به طور کلی هر جا که بحث بهره برداری انرژی الکتریکی در تولید ، انتقال و توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی و کنترل تجهیزات مصرف کننده انرژی الکتریکی مطرح باشد ، وجود تابلوهای برق ضرورت می یابد .
تابلوهای برق را می توان از جنبه های گوناگون تقسیم بندی نمود که مهمترین این تقسیم بندی ها بر اساس ولتاژ نامی تجهیزات و تابلو است . تابلوهایی که تجهیزات آنها دارای ولتاژ حداکثر تا می باشند ، در بخش فشار ضعیف قرار می گیرند و ولتاژ نامی بالاتر از یک کیلو ولت را در بخش فشار متوسط قرار می دهند که به طور معمول تجهیزات حداکثر تا درون سلول قرار داده می شود .
- اجزاء تشکیل دهندۀ هر تابلو
تجهیزات الکتریکی : لوازم الکتریکی که در تابلو استفاده می شود . عبارتست از کلیه عناصری که در مدار الکتریکی قرار می گیرند . ( به غیر از قسمت ارتباطات )
• کنتاکتور : عامل قطع و وصل مدار فرمان از راه دور
• بی متال : جهت فرمان قطع در اثر عبور جریان زیاد
• انواع رله ها : جهت ارسال فرمان قطع یا وصل در اثر عوامل مختلف و خطاهای گوناگون ( از قبیل رلۀ کنترل فاز ،• رلۀ کنترل بار ،• رلۀ زمانی یا تایمر و غیره ... )
• انواع کلیدها : جهت قطع و وصل مدار ( از قبیل کلیدهای سلکتوری ،• غلتکی ،• بوش باتون ،• میکروسوئیچ ،• فلوتر سوئیچ و غیره ... )
• تجهیزات اندازه گیری : جهت محاسبۀ پارامترهای متغییر ( نظیر آمپرمتر ،• ولتمتر ،• واتمتر ،• فرکانس متر ،• متر )
• ترانس جریان و ولتاژ : جهت کاهش یا افزایش جریان یا ولتاژ
بدنه : قسمت فلزی که تجهیزات را محصور می کند .
ارتباطات : ارتباط تجهیزات توسط هادی ها برقرار می شود . ( مثل سیم ، شینه ، کابلشو و غیره ... )
کلیۀ فعالیت قسمت های وایرینگ و شینه کشی جزء این دسته محسوب می شوند که به دو گروه ارتباطات انعطاف ناپذیر ( شینه ها ) و ارتباطات انعطاف پذیر ( سیم و کابل ) تقسیم می شوند .
- مطالبی دربارۀ مشخصات کلی تابلو ها
بسیاری از مواردی که مطرح خواهد شد در بین تابلوهای فشار ضعیف و متوسط مشترک می باشند .
چگونگی ساخت و طراحی یک تابلوی برق بر اساس تجهیزات به کار رفته در آن ، نحوۀ ارتباطات و عملکرد آنها ، نحوۀ دسترسی ها ، شرایط نصب تجهیزات و دیگر موارد تعیین می شود که به طور خلاصه به شرح زیر می باشد :
ساختمان بیرونی
محل نصب
روش نصب
شرایط نصب از نظر قابلیت انتقال
درجۀ حفاظت
روش های حفاظت افراد
حال به توضیح موارد ذکر شده در بالا می پردازیم ؛
ساختمان بیرونی : از نظر طرح بیرونی تابلوها را می توان به گروه های مختلفی تقسیم بندی کرد .
تابلوی باز (open type assembly) : تابلویی است متشکل از اسکلت نگهدارنده که تجهیزات الکتریکی بر روی آن نصب بوده و قسمتهای برق دار تجهیزات در دسترس می باشند .
تابلوی جلو بسته (dead front assembly) : تابلویی است با پوشش جبهۀ جلویی که از طرف جلو دارای حفاظتی حداقل معادل باشد ، قسمت های برق دار می توانند از طرف های دیگر در دسترس باشند .
تابلوی تمام بسته (enclosed assembly) : تابلویی است که در تمام جهات به استثنای سطح نصب آن که ممکن است باز باشد ، کاملا بسته بوده و حداقل درجۀ حفاظت آن می باشد .
تابلوی سلولی (cubicle type assembly) : تابلوی تمام بسته ای است که از نوع ایستاده می باشد و ممکن است از چند قسمت و یا خانه تشکیل شده باشد .
تابلوی چند سلولی (multi cubicle type assembly) : ترکیبی از چند سلول که از نظر مکانیکی به هم پیوسته اند .
تابلوی میزی (desk type assembly) : تابلوی تمام بسته ای که صفحۀ کنترل آن افقی یا شیب دار و یا ترکیبی از این دو باشد .
تابلوی جعبه ای (box type assembly) : تابلوی تمام بسته ای که برای نصب روی سطوح قائم در نظر گرفته شده است .
تابلوی چند جعبه ای (multi box type assembly) : ترکیبی است از چند جعبه که به صورت مکانیکی به هم پیوسته بوده و ممکن است روی قاب نگهدارنده واحد و یا قاب های مجزا نصب شود .
محل نصب : تابلوهای برق را می توان از نظر محل نصب به دو گروه کلی تقسیم کرد .
تابلوی داخل ساختمان (assembly for indoor installation) : تابلویی که برای استفاده در محل هایی با شرایط عادی کار در داخل ساختمان ها طراحی شده است .
تابلوی هوای آزاد (assembly for outdoor installation) : تابلویی که برای استفاده در شرایط عادی کار در هوای آزاد طراحی شده است .
روش نصب : قسمت های ثابت - قسمت های کشوئی و جداشدنی
قسمت های ثابت (fixed parts) : در مورد قسمت های ثابت ، وصل کردن و یا باز کردن اتصالات مدارهای اصلی باید در مواقعی که تابلو بی برق است عملی شود . به طور کلی برداشتن یا نصب کردن قسمت های ثابت ایجاب می کند که از نوعی ابزار استفاده شود ، در این صورت جدا کردن یکی از قسمت های ثابت ممکن است به بی برق کردن همۀ تابلو یا قسمتی از آن منجر شود . تابلوهای ثابت یا از انواع تابلوهای این گروه می باشند ، تابلوهای مدولار فیکس نیز نوعی از تابلوهای ثابت می باشد که هر سلول آن دارای شینه کشی عمودی و قابل خانه بندی متغییر (محفظه بندی شده) برای نصب کلیدهای مختلف ، فیوزها و وسایل اندازه گیری برای فرمان موتورها و غیره بوده و مجهز به شینۀ اصلی افقی برای توسعه به چند سلول نیز می باشد .
قسمت های کشوئی و جداشدنی (withdraw able & removable parts) : سلول های دارای قسمت های جدا شدنی و قسمت های کشوئی به نحوی طراحی می شوند که بتوان تجهیزات الکتریکی آنها را با ایمنی کامل از مدار اصلی در حالیکه برق دار است جدا و یا به آن وصل کرد . در این سلول می باید حداقل فواصل هوایی و خزشی در وضعیت های مختلف و همچنین در حال تغییر از وضعی به وضع دیگر ، رعایت شوند . قسمت های جدا شدنی باید دارای حالات وصل و جدا شده باشند ؛ تابلوهایی که دارای تجهیزات کشوئی و یا plug in می باشند ، در این گروه قرار می گیرند . قسمت های کشوئی علاوه بر حالت های فوق باید دارای حالت قطع بوده و ممکن است دارای حالت آزمون یا وضعیت آزمون نیز باشند و استقرار در محل هر یک از حالات می باید به روشنی قابل تشخیص باشد ، این نوع از تابلوها به نام تابلوهای کشوئی شناخته می شوند و دارای حالات ذیل می باشند :
حالت وصل : در این حالت مدار قدرت و فرمان وصل بوده و برق دار هستند .
حالت آزمون : در این حالت مدار قدرت قطع بوده و مدار فرمان وصل و برق دار می باشد .
حالت قطع : در این حالت مدار قدرت و فرمان هر دو قطع می باشند .
مکانیزم قطع و وصل مدار قدرت و فرمان بسته به نوع طرح تفاوت دارد ولی اصولا برای مدارقدرت از طریق اتصال چند شاخه که به باسبارهای قائم درگیر می شود و برای مدارهای فرمان از طریق ترمینال های نر و مادگی و یا کانکتور می باشد .
شرایط نصب از نظر قابلیت انتقال :
تابلوی ثابت : تابلویی که برای نصب دائمی طراحی شده است ؛ مثل نصب روی کف یا دیوار
تابلوی قابل انتقال : تابلویی است که به سادگی از یک محل مورد استفاده به محل دیگر قابل انتقال بوده و بدین منظور طراحی شده است .
درجه حفاظت : درجۀ حفاظتی را که یک تابلو در برابر تماس با قسمت های برق دار ، ورود اجسام خارجی و مایعات تأمین می کند ، توسط علامت اختصاری مشخص می شود .
Ip: Index of Protection
Ip: International Protection
اعدادی که در سمت راست علامت اختصاری قرار می گیرند به ترتیب بیانگر :
حفاظت در مقابل اجسام خارجی و تماس
حفاظت در مقابل نفوذ آب و مایعات
حفاظت در مقابل ضربه های مکانیکی
علاوه بر مشخصات فوق درجۀ حفاظتی دیگری نیز برای حفاظت در برابر مواد قابل انفجار تعریف می گردد :
(Sch) : حفاظت در برابر هوایی که ممکن است قابل احتراق یا انفجار باشد .
جدول زیر درجات حفاظت و تعریف آنها را که در بندهای 1 و 2 آمده است ، نشان می دهد .
اولین رقم سمت راست Ip دومین رقم سمت راست Ip
0 0
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
_ 7
_ 8
بند 1 - اولین رقم مشخصه Ip : حفاظت در مقابل تماس و نفوذ اجسام خارجی
(0) - حفاظتی از اشخاص در مقابل تماس با قسمت های متحرک و باردار در داخل تابلو وجود ندارد . حفاظتی برای وسایل در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی وجود ندارد .
(1) - حفاظت در مقابل تماس اتفاقی سطح بزرگی از بدن با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو وجود دارد . حفاظت در مقابل نفوذ اجسام جامد خارجی بزرگ وجود دارد .
(2) - حفاظت در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو با انگشتان وجود دارد . حفاظت در مقابل نفوذ اجسام خارجی جامد با اندازۀ متوسط وجود دارد .
(3) - حفاظت در برابر تماس با قسمت های متحرک و یا باردار در داخل تابلو توسط ابزار ، سیم ها و یا اجسامی با ضخامت بیش از وجود دارد . حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد کوچک وجود دارد .
(4) - حفاظت در برابر تماس با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو توسط ابزار ، سیم ها و یا اجسامی با ضخامت بیش از وجود دارد . حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد کوچک وجود دارد .
(5) - حفاظت کامل در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار در داخل تابلو وجود دارد . حفاظت در مقابل گرد و غبار مضر وجود دارد ؛ از نفوذ گرد و غبار بطور کلی جلوگیری نشده اما گرد و غبار نمی تواند به مقداری که در عملکرد رضایتبخش وسایل داخل تابلو تداخل نماید داخل تابلو شود .
(6) - حفاظت کامل در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار در داخل تابلو وجود دارد . حفاظت در مقابل نفوذ گرد و غبار وجود دارد .
بند 2 - دومین رقم مشخصه Ip : حفاظت در مقابل نفوذ آب و مایعات
(0) - حفاظتی وجود ندارد .
(1) - حفاظت در مقابل قطرات آب متراکم وجود دارد . قطرات آب متراکم شده نباید اثر مضری بر روی تابلو داشته باشد .
(2) - حفاظت در مقابل قطرات مایع وجود دارد . زمانی که تابلو با زاویۀ نسبت به حالت عمودی ایستاده است ، قطرات مایع که بر روی تابلو می ریزند نباید آسیبی به تابلو برسانند .
(3) - حفاظت در مقابل باران وجود دارد . آب باران در زاویه مساوی و کوچکتر از نسبت به حالت عمودی نباید هیچگونه آسیبی به تابلو برساند .
(4) - حفاظت در مقابل پاشیدن مایع وجود دارد . مایع پاشیده شده از هر جهت نباید آسیبی به تابلو برساند .
(5) - حفاظت در مقابل پاشیدن آب تحت فشار وجود دارد . آب پاشیده شده از یک شیلنگ فشار بالا از هر جهت نباید آسیبی به تابلو برساند .
(6) - حفاظت در مقابل شرایط موجود در عرشۀ کشتیها وجود دارد . آب دریا در هنگام طوفان نباید داخل تابلوهای تحت شرایط پیش بینی شده شود .
(7) - حفاظت در مقابل غوطه ور شدن در آب وجود دارد . نباید امکان ورود آب به داخل تابلو تحت شرایط پیش بینی شدۀ فشار و زمان وجود داشته باشد .
(8) - حفاظت در مقابل غوطه ور شدن در آب برای مدت زمان نامشخص تحت فشار مشخص شده وجود دارد .
روش های حفاظت افراد : روش های حفاظت افراد در برابر برق گرفتگی یکی دیگر از طبقه بندی های تابلوهای فشار ضعیف و متوسط می باشد .
حفاظت در برابر هر نوع تماس مستقیم و غیرمستقیم ( با استفاده از ولتاژ خیلی پائین )
حفاظت در برابر تماس مستقیم به منظور جلوگیری از تماس خطرناک اشخاص با قسمت های برق دار که می توان با رعایت روش های مناسب در ساختمان تابلو یا انجام اقدامات اضافی در هنگام نصب تابلو تأمین نمود .
حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم مانند حفاظت با استفاده از مدارهای حفاظتی برای اتصالی در داخل تابلو و در مدارهای خروجی تغذیه شده از تابلو ، حفاظت با استفاده از اقداماتی غیر از مدارهای حفاظتی مانند جدایی مدارها و عایق بندی کامل و ...
تخلیۀ بارهای الکتریکی : در مورد تابلوهایی که پس از قطع برق ، بار الکتریکی خطرناک در آنها باقی می ماند ، ( مانند خازن ها و غیره ) می باید لیبلی با نشانۀ خطر نصب نمود .
راهروی عملیاتی و نگهداری در داخل تابلوها : این راهروها می باید همیشه قفل باشند و همچنین مجهز به علائم اخطاری واضح باشند.
در اینجا یه فایل آموزشی راجع به مدارات قدرت و همچنین مدارات فرمان براتون گذاشتم كه خیلی خوب و خلاصه راجع به علایم مدارات فرمان و نامگذاری اونها توضیح داده.بعد از مطالعه ی این آموزش،انتظار میره كه بتونید یه نقشه رو براحتی بخونید!
در این پست یه فایل آموزشی در مورد PLC S7 براتون میگذارم که برای مطالعه اولیه و مقدماتی حتما لازمه که اون رو بخونید.توی این آموزش از مباحث اولیه مثل مبانی دیجیتال گفته شده تا به برنامه نویسی با نرم افزار PLC S7 رسیده.
این فایل که براتون گذاشتم مربوط به به اولین قسمت از معرفی PLC S7 هستش که با زبانی بسیار ساده و خلاصه این خانواده از PLC رو به همراه اجزای مختلف اون به همراه تصویر اونها معرفی کرده.مثلا سخت افزار PLC رو با شکل نشون داده و دکمه ها و چراغها و ... رو نامگذاری کرده و توضیح داده.این فایل به زبان انگلیسی هستش اما لغاتش بسیار ساده و ابتدایی گفته شده و براحتی با دیکشنری میتونید اون رو ترجمه کنید.
در اینجا میتونید چند نقشه تك خطی از پستهای فشار قوی رو دانلود كنید كه خیلی به فهم طراحی پست كمك میكنه.چیزهایی توی این نقشه ها وجود داره كه باید بهش توجه كنید، مثل :علایم تجهیزات پست،تعداد فیدرهای ورودی و خروجی،تعداد ترانسفورماتورها،نوع شینه بندی،Bay پست،سوئچگیر و ...
در اینجا یه فایل آموزشی راجع به مدارات قدرت و همچنین مدارات فرمان براتون گذاشتم كه خیلی خوب و خلاصه راجع به علایم مدارات فرمان و نامگذاری اونها توضیح داده.بعد از مطالعه ی این آموزش،انتظار میره كه بتونید یه نقشه رو براحتی بخونید!
همونطور كه میدونید نرم فزار Dialux یه نرم افزار بسیار مفید وجامع در زمینه طراحی روشنایی هستش، كه امروزه كاربرد وسیعی در پروژه های مختلف روشنایی پیداكرده.بوسیله این نرم افزار میتونید سیستمهای روشنایی مختلفی رو برای مكانهای مختلف طراحی و شبیه سازی كنید.
امروز یه فایل آموزشی راجع به استفاده از نرم افزار Dialux براتون گذاشتم كه امیدوارم استفاده كنید.
امروز یه آموزش خیلی خوب و كامل راجع به مقره ها آپلود كردم،كه توی این آموزش انواع مقره ها،همراه با شكل تشریح شدند و كاربردهای مختلف هركدوم بیان شده.توی این آموزش از انواع مقره های فشار ضعیف و فشارقوی نام برده شده و جدولی از مشخصات فنی وتخصصی اونها رو ذكر كرده.این نوع آموزشی كمتر جایی پیدا میشه،حتما دانلود كنید!
امروز یه موضوع جدید به اسم برق ساختمان به موضوعات وبلاگ اضافه شد كه امیدوارم مفید واقع بشه.
برای شروع این موضوع آموزش كامل نصب و عیب یابی آیفونهای معمولی(صوتی) و آیفونهای تصویری رو قرار دادم.این آموزشها در اصل كاتالوگ دو شركت سازنده این آیفونهاست كه مسلما بهترین نوع آموزش محسوب میشه چون این آموزشها بصورت تصویری و همراه با نقشه توضیح داده شده.
كسانی كه با برق ساختمان سروكار دارند بی شك باید تا حد زیادی با نقشه های ساختمان آشنایی داشته باشند. چرا كه اجرای سیستمهای الكتریكال ساختمانی از روی نقشه امكان پذیره و كسانی كه قصد اجرای چنین پروژه هایی رو دارند باید بتونند نقشه ها رو بخونند.فایل زیر استاندارهای نقشه كشی ساختمان هستش كه شاید بیشتر به رشته عمران مربوط باشه اما برای نقشه خوانی برق كمك بسیار خوبی محسوب میشه.
امروز 2 جلد كتاب مشخصات فنی عمومی و اجرایی تاسیسات برقی كارهای ساختمانی یا همون نشریه 110 معروف رو براتون آپلود كردم كه امیدوارم استفاده كنید. این نشریه كه سازمان برنامه و بودجه اون رو منتشر كرده شامل استانداردها و مشخصات تاسیسات الكتركال ساختمان هستش كه یكی از الزامات در زمینه برق ساختمان مخصوصا در زمینه اجرا همین نشریه 110 هستش.برای مثال در این نشریه گفته شده كه كلیدها و پریزها باید در كجا و در چه اتفاعی نصب بشند و در كل مسائلی از این دست بیان شده كه امیدوارم خوشتون بیاد.
چند پروژه ساده ولی عملی که در صنعت نیز به وفوور کاربرد دارد را برای شما آماده کرده ایم . همانطور که می دانید PLC لوگو در عین کوچکی و ارزان بودن خیلی از کارهای ساده را برای شما به راحتی انجام می دهد . برای باز کردن این پروژه ها شما به نرم افزار LOGO احتیاج دارید.
دوستانی که قصد شرکت در کنکورارشدبرق امسال را دارند جهت تهیه جزوات کنکوری تدریس شده در موسسات پارسه نصیر ماهان و... و دی وی دی های کلاس مغناطیس مهندس باغستانی(استاد بینش) و مجموعه ای شامل کتب مرجع با حل المسائل جزوات دانشگاههای مختلف و بیش از 2000 تست و سوال برای هر درس فایل هایی متنی و صوتی در درس زبان از وبلاگ زیر بازدید نمایند:
از جمله مباحثی كه در رباتيک بسيار مورد توجه قرار میگيرد، كنترل ربات مخصوصا ً به منظور تعقيب مسيرهای از پيش طراحی شده است. به لحاظ پيچيدگی ساختار و ديناميک غير خطی، و بدليل وجود اصطكاک استاتيكی و گشتاورهای اغتشاشی و تغييرات شديد پارامترهای مدل ربات و همچنين امكان انجام كار در شرايط مختلف و مسيرهای متفاوت، كنترل ربات امری بس پيچيده و دشوار است.
از اين رو روشهای كنترلی متفاوتی ارائه گرديده كه هر كدام دارای مزايا و معايبی مخصوص به خود هستند. يکی از روشهای كنترلی كه طی دو دهۀ اخير توسعه شگرفی را در كنترل سيستمهای پيچيده و غيرخطی داشته، كنترل فازی است. كنترلكنندههای فازی دارای دو مزيت اساسی می باشند، يكی آنكه اين كنترلكنندهها به مدل سيستم حساس نيستند و به چگونگی رابطه ورودی-خروجی سيستم تا حد زيادی غير وابستهاند، و ديگر آنكه دارای ساختار بسيار سادهای بوده و به سهولت قابل پيادهسازی اند. از آنجا که حرکات رباتهای هوشمند در پیست مسابقه وابستگی بسیار شدیدی به نوع برنامه و نیز شرایط پیست دارد، لذا با تدوین قوانین بسیار دقیق فازی می توان از انحراف آنها جلوگیری نمود، بطوری که گوئی توسط انسان هدایت می شوند. از این رو تجربیات شخص از طریق منطق فازی جهت عملکردی نه منطقی تر بلکه شبه انسانی تر به ربات اعمال شده، که این همان چیزی است که بشر برای تکامل هوش مصنوعی در پی دارد. همانطور که در بالا آمد، در منطق فازی عملکردی دقیق با منطق صفر و یک (دیجیتال) مد نظر نیست! بلکه در پی آن هستیم که صرفنظر از شکل ظاهری ربات، نتیجه کار تا آنجا که ممکن است، همانطور باشد که انسان می خواهد و یا انجام می دهد.
برای استفاده هنرجویان رشته برق صنعتی مجموعه سوالات امتحانات نهایی از دی ماه 1386 تا شهریور 1390 را از سایت وزارت آموزش و پرورش دانلود کرده و در اختیار عزیزان هنرجو و همکاران علاقمند قرار میدهم . امیدوارم مورد استفاده قرار گیرد
این مسائل در اختیار عزیزان قرار داده ام . حتما توجه داشته باشید مسائل را خودتان حل کرده و با این صفحات مقایسه کنید . چون فرصت نمرده ام درستی یا غلط حل ها را بررسی کنم ، خواهشمندم هرگاه به مسئله ای برخورد کردید که پاسخ آن صحیح نبود با بنده در میان بــگذارید
مطابق برنامه کتاب سیم پیچی هنرستان 2 برنامه ساده برای محاسبه ترانسفورماتورهای تکفاز تا قدرت 3500 ولت آمپر برای شما آماده کرده ام که امیدوارم مورد استفاده قرار گیرد . تمام جدول ها و روش محاسبه مثل کتاب طراحی شده اند لینک های روبرو مربوط به این برنامه ها می باشد.
بچه های برقی حتما با این نرم افزار آشنایی دارند . این برنامه برای تحلیل مدارات التریکی میباشد و یک درس تخصصی در دوره ی کاردانی هست <<کاربرد رایانه در برق>>
من در این وبلاگ هم لینک دانلود این نرم افزار را براتون قرار میدم و هم برای کسانی که تا کنون با این نرم افزار کار نکرده اند یک جزوه ی آموزشی قرار میدم. امیدوارم خوشتون بیاد